Saida mak domin




                              SAIDA MAK DOMIN?
 

Lasudur no Kailaka nudar estudante filosofia nian. Wainhira eskola hahú, Kailaka dehan ba Lasudur “ha’u hakarak foti kursu filosofia kona ba domin.” Rona tiha ida ne’e, Lasudur litik nia belun “tansá mak ó tenki lakon osan no tempo atu estuda kona ba domin?” Kailaka hakfodak ho litik ne’e. Nia mos hatán ho litik “tansá mak ó dehan nune’e? Ó hanoin ita la precisa aprende kona ba domin?” Lasudur hatán “ha’u la hanoin nune’e belun. Maibé ba ha’u, domin laós buat ne’ebé mak ó aprende hosi livro eh hosi profesores eh hosi filosofia nia matenek nain sira. Tamba ha’u iha professor ida ne’ebé matenek liu sira hotu kona ba domin. Nia la koalia barak kona ba domin hanesan profesores no matenek nain sira. Maibé iha nia moris lorloron, nia hanorin ha’u domin ne’ebé perfeito liu hotu, hahú kedas hosi loron ne’ebé ha’u moris to ohin loron no ha’u nunka selu nia doit ida.”
Liafuan hirak ne’e halo Kailaka hakarak hatene liu tan. Nia husu “sé mak professor ne’e?” Lasudur hatán ba nia belun “professor ne’e hela hamutuk ho ó iha uma lorloron. Wanihira fila ba uma, ó buka fatin diak ida, túr nonok uitoan hodi hanoin kona ba ó nia inan ne’ebé tanis tanba kanotak moras wainhira nia hahoris ó, nia hader kalan bót nakukun hodi fó susuwén ba ó wanihira ó tanis, fasi ó, fó hatais ó wainhira ó hafo’er-an, te’in hodi fóhán ó lorloron to’o sai mane klosan nune’e. No iha biban balu ó hirus nia, ó hakilar nia, ó tebe odamatan tan nia, ó la’o se kotuk ba nia wainhira nia koalia buat ruma la monu ba ó nia laran. Maske nune’e, nia la heuwai ó, la taka odamatan, la doku bikan, no la sura kolen ba ó. Nia servi nafatin ó to’o nia sai ferik namkurut to’o mate. Ida ne’e mak ha’u nia professor domin lolós nian. Sé ó hakarak hatene saida mak domin lolós, fila ba uma, halo tuir buat ne’ebé ha’u haruka. Sé lae, ó bele lé livro rihun ida kona ba domin, ó bele buka professor rihun ida atu koalia kona ba domin, maibé ó sei la komprende nafatin saida mak domin lolós, sé ó la hatene aprende domin hosi ó nia inan. Tamba inan mak modelu domin lolós nian, domin ne’ebé perfeito liu hotu.”
Rona ne’e hotu, Kailaka sinti tilun manas kedas. Nia túr hanoin “dala ruma ita hanoin no hateke liu ba buat ne’ebe dók hosi ita hodi haluhan atu haré buat ne’ebé mak besik hela ita nia oin.”
Maktuir:(EMELIANO CARCERES)
Laclo, Timor-Leste, 05 de Janeiro 1996  

Tidak ada komentar:

Posting Komentar