SAIDA
MAK DOMIN?
Lasudur no Kailaka nudar estudante
filosofia nian. Wainhira eskola hahú, Kailaka dehan ba Lasudur “ha’u hakarak
foti kursu filosofia kona ba domin.” Rona tiha ida ne’e, Lasudur litik nia
belun “tansá mak ó tenki lakon osan no tempo atu estuda kona ba domin?” Kailaka
hakfodak ho litik ne’e. Nia mos hatán ho litik “tansá mak ó dehan nune’e? Ó
hanoin ita la precisa aprende kona ba domin?” Lasudur hatán “ha’u la hanoin
nune’e belun. Maibé ba ha’u, domin laós buat ne’ebé mak ó aprende hosi livro eh
hosi profesores eh hosi filosofia nia matenek nain sira. Tamba ha’u iha
professor ida ne’ebé matenek liu sira hotu kona ba domin. Nia la koalia barak
kona ba domin hanesan profesores no matenek nain sira. Maibé iha nia moris
lorloron, nia hanorin ha’u domin ne’ebé perfeito liu hotu, hahú kedas hosi
loron ne’ebé ha’u moris to ohin loron no ha’u nunka selu nia doit ida.”
Liafuan hirak ne’e halo Kailaka
hakarak hatene liu tan. Nia husu “sé mak professor ne’e?” Lasudur hatán ba nia
belun “professor ne’e hela hamutuk ho ó iha uma lorloron. Wanihira fila ba uma,
ó buka fatin diak ida, túr nonok uitoan hodi hanoin kona ba ó nia inan ne’ebé
tanis tanba kanotak moras wainhira nia hahoris ó, nia hader kalan bót nakukun
hodi fó susuwén ba ó wanihira ó tanis, fasi ó, fó hatais ó wainhira ó
hafo’er-an, te’in hodi fóhán ó lorloron to’o sai mane klosan nune’e. No iha
biban balu ó hirus nia, ó hakilar nia, ó tebe odamatan tan nia, ó la’o se kotuk
ba nia wainhira nia koalia buat ruma la monu ba ó nia laran. Maske nune’e, nia
la heuwai ó, la taka odamatan, la doku bikan, no la sura kolen ba ó. Nia servi
nafatin ó to’o nia sai ferik namkurut to’o mate. Ida ne’e mak ha’u nia
professor domin lolós nian. Sé ó hakarak hatene saida mak domin lolós, fila ba
uma, halo tuir buat ne’ebé ha’u haruka. Sé lae, ó bele lé livro rihun ida kona
ba domin, ó bele buka professor rihun ida atu koalia kona ba domin, maibé ó sei
la komprende nafatin saida mak domin lolós, sé ó la hatene aprende domin hosi ó
nia inan. Tamba inan mak modelu domin lolós nian, domin ne’ebé perfeito liu
hotu.”
Rona ne’e hotu, Kailaka sinti
tilun manas kedas. Nia túr hanoin “dala ruma ita hanoin no hateke liu ba buat
ne’ebe dók hosi ita hodi haluhan atu haré buat ne’ebé mak besik hela ita nia
oin.”
Maktuir:(EMELIANO
CARCERES)
Laclo, Timor-Leste, 05 de Janeiro 1996
Laclo, Timor-Leste, 05 de Janeiro 1996
Tidak ada komentar:
Posting Komentar